Wszystko co musisz wiedzieć o: DATIV

Na samym początku zerknijmy sobie na odmianę rodzajnika w celowniku:

Przyimki, które łączą się ZAWSZE z Dativem (czyli celownikiem):

Mit seit nach

Von zu aus

Außer bei

Gegenüber

Pytania, które zawsze połączą się z Dativem:

Podstawowe: Wem? Wo?

Dodatkowe: Mit wem? Womit? Seit wann? Ab wann?

Przyimki łączące się z Dativem pojawiają się często w skrótach:

bei dem = beim

von dem = vom

zu dem = zum

zu der = zur

A teraz spróbujmy przeanalizować sobie wszystkie przyimki łączące się z Dativem:

Mit

Zacznę od tego, że używamy go kompletnie inaczej, niż my używamy przyimka „z” w języku polskim (z Polski, z kieszeni, z pokoju itd.). „Mit” jest w języku niemieckim używane zazwyczaj wtedy, kiedy coś robimy czymś, lub mówimy, że coś robimy z jakąś osobą:

Ich fahre mit dem Bus. – Jadę autobusem.

Ich fliege mit dem Flugzeug. – Lecę samolotem.

Ich schreibe mit dem Kuli. – Piszę długopisem.

Ich gehe mit dir. – Idę z Tobą.

Was ist los mit dir? – Co się z Tobą dzieje?

Ich besuche dich mit meiner Tochter/meinem Sohn. – Odwiedzę Cię z moją córką/moim synem.

UWAGA!

Pamiętaj, że w języku niemieckim nie pływamy statkiem, tylko jeździmy

Ich fahre mit dem Schiff.

https://vm.tiktok.com/ZMdwFbCwu/

DODATKOWO:

mit dem Messer schneiden – kroić nożem

Ich fliege mit Lufthansa. – Lecę Lufthansą.

Mit der Zeit – z czasem

Mit 18 – w wieku 18 lat

Mit Zeit wird es besser. – Z czasem będzie lepiej.

Mit Vergnügen – z przyjemnością

Seit (od – w znaczeniu czasowym)

Używamy tego przyimka wtedy, kiedy jakaś czynność się zaczęła i trwa:

Seit gestern bin ich krank. – Od wczoraj jestem chora.

Seit zwei Jahren wohne ich in Deutschland. – Od 2 lat mieszkam w Niemczech.

Seit einem Jahr lerne ich Deutsch. – Od roku uczę się niemieckiego.

Seit einer Stunde warte ich auf dich. – Od godziny czekam na Ciebie.

• Tagelang – całymi dniami
• Wochenlang – całymi tygodniami
• Monatelang – miesiącami

Nach

• W znaczeniu „po”:

Nach der Schule – po szkole

Nach der Arbeit – po pracy

Nach seiner Ausbildung – po jego kursie zawodowym/szkole zawodowej

• Do państw/miast/kontynentów

*niektóre Państwa łączą się z przyimkiem „in”. Wyjaśniam to tutaj: https://www.jezykniemiecki-dlakazdego.edu.pl/blog/in-czy-nach-panstwa-miasta-i-kontynenty/

Nach Polen – do Polski

Nach Deutschland – do Niemiec

Nach Europa – do Europy

•  W odniesieniu do czasu

Es ist 15 nach 9. – Jest 15 po 9.

Nach wenigen Minuten – po kilku minutach

Nach 3 Jahren – po 3 latach

• Kierunek

Nach oben/unten – na górę/ na dół

Nach links/rechts – na lewno/na prawo

Ich gehe nach draußen. – Idę na dwór.

• Inne wyrażenia

Meiner Meinung nach … – Moim zdaniem …

Alles verläuft nach Plan. – Wszystko przebiega zgodnie z planem.

Nach alter Tradition – według starej tradycji

Nach Lust und Laune – według swego widzimisię/upodobań

Von (od)

Von dem = vom

• W znaczeniu czasowym

von Montag bis Freitag – od poniedziałku do piątku

von 16 bis 17 – od 16 do 17

von Januar bis Februar – od stycznia do lutego

• W znaczeniu miejsca (przychodzimy z określonego miejsca/punktu, np. vom Einkaufen/vom Bahnhof – okolice dworca, nie musi tutaj chodzić konkretnie o budynek)

Ich hole dich vom Flughafen/Bahnhof ab. – Odbiorę Cię z lotniska/dworca.

Von zu Hause – z domu

Von der Arbeit – z pracy

Südlich von Hamburg – na południe od Hamburga

Das ist nicht weit von hier. – To niedaleko stąd.

Vom Bahnhof zum Flughafen – z dworca na lotnisko

Der Papa holt die Kinder von der Schule ab. – Tata odbiera dzieci ze szkoły.

• Od osoby

Von wem hast du das Geschenk? – Von meinem Opa.

Od kogo masz ten prezent? – Od mojego dziadka.

Von einem/meinem Freund – od przyjaciela/chłopaka

• Coś/ktoś – czyjeś

Das ist die Mutter von Zosia. – To jest mama Zosi.

Das ist das Haus von Herrn Müller. – To jest dom Pana Müllera.

Ist das das Auto von Peter? – Czy to samochód Piotrka?

• Czas

Von Stunde zu Stunde – z godziny na godzinę

Vom 1. Juli bis 20. Juli. – Od 1 do 20 lipca.

• inne wyrażenia

Ich esse von einem Teller. – Jem z talerza.

Vom Tisch – ze stołu

Vom Tisch fallen – spaść ze stołu

Vom Tisch wegnehmen – wziąć coś ze stołu

Das ist nett von dir! – miło z Twojej strony

Von der Untersuchung – z badania

Zu (do miejsca, do osoby)

zu dem = zum

zu der = zur

Mein Papa fährt mich zur Schule. – Tata zawozi mnie do szkoły.

Kannst du mich zum Kino fahren? – Czy możesz zawieźć mnie do kina?

UWAGA!
Jaka jest różnica pomiędzy ins/im/zum Kino?

• Ich bin im Kino. – Jestem w kinie.
• Ich gehe ins Kino. – Idę do kina. (W znaczeniu: idę żeby tam usiąść i obejrzeć film)
• Kannst du mich zum Kino fahren? – Czy możesz mnie zawieźć do kina? (W znaczeniu: jadę tam, ale nie wiadomo czy wejdę do środka. Być może umówiłam się z kimś pod kinem i pójdziemy gdzieś dalej – „zum” w tej sytuacji nadaje tylko kierunek. Samochodem nie wjedziemy do budynku 😊

• Do osoby

Ich gehe zu meiner Oma. – Idę do babci.

Ich gehe zu dir. – Idę do Ciebie.

Er geht zu seinem Onkel. – On idzie do swojego wujka.

• Do miejsca/budynku

Zur Haltestelle – na przystanek

Ich habe die Briefe zum Briefkasten gebracht. – przyniosłam listy do skrzynki.

Wie komme ich zum/zur …? – Jak dojdę do …?

Zur Universität – na uniwersytet

Vom Bahnhof zum Flughafen – Z dworca na lotnisko

• Na jakąś okazję

Zum Frühstück/Mittagessen/Abendessen – na śniadanie/obiad/kolację

Zur Mittagszeit – na czas obiadu

Zu Weihnachten – na Boże Narodzenie

Geschenke zu Weihnachten bekommen – otrzymać prezenty na Boże Narodzenie

• Odczasownikowe

Zum Kochen/Lesen/… – do gotowania/czytania/…

Zum Essen – do jedzenia

Hast du etwas zum Essen gemacht? – Czy zrobiłaś/eś coś do jedzenia?

• Dodatkowe wyrażenia

Zur Zeit – obecnie

Zu Fuß – pieszo

Alles Gute zum Geburtstag – Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin

Zu Besuch – w odwiedziny

Zur Erinnerung – dla przypomnienia

Aus (zazwyczaj: kierunek z wewnątrz do zewnątrz)

– fizyczne opuszczenie miejsca (wychodzi się ze środka)

– z kraju, miasta, regionu – bez rodzajnika

aus dem Kino – z kina

aus dem Geschäft – ze sklepu

aus der Tasche – z torebki/kieszeni

aus dem Auto aussteigen – wysiąść z samochodu

Er stieg aus dem Bus/Taxi/Auto/Zug aus (ale: vom Fahrrad)

aus Polen – z Polski

aus der Schweiz – ze Szwajcarii

aus der Zeitung – z gazety

aus dem Schrank – z szafy

Aus der Schublade – z szuflady

Aus der Dose – z puszki

• Coś zostało zrobione z czegoś, jakiegoś materiału

kliknij tutaj: https://www.jezykniemiecki-dlakazdego.edu.pl/blog/jak-powiedziec-po-niemiecku-cos-jest-zrobione-z-czegos/

aus Glas – ze szkła

aus Wolle – z wełny

aus Holz – z drewna

• Emocje (świadoma przyczyna)

Ich helfe dir aus Mitleid/Freundschaft – pomogę Ci ze współczucia/przyjaźni

Aus Neugier – z ciekawości

• pozostałe

aus dem 18. Jahrhundert – z 18. wieku

Der Film ist aus dem Jahr … – film jest z roku …

aus diesem Grund – z tego powodu

Aus eigener Erfahrung – z własnego doświadczenia

Außer (poza)

Außer die Chefin sind schon alle da. – Poza szefową wszyscy są już obecni.

Ich habe alles gekauft außer Milch. Ich konnte sie nicht finden. – Wszystko kupiłam poza mlekiem. Nie mogłam go znaleźć.

Außer Atem/Betrieb/Acht/Gefahr/Frage/Dienst

UWAGA!

Przyimek außer może łączyć się z 3 przypadkami:

• Dativ – zazwyczaj jest używany przy tym przyimku
• Akkusativ – gdy jest wykonywany ruch

Außer allen Zweifel setzen

• Genitiv – bardzo rzadko

Außer Hauses sein

Außer Landes gehen

Bei (u, przy)

Bei mir – u mnie

Bei dir – u Ciebie

Bei wem hast du das gelernt? – Bei meinem Onkel.

U kogo się tego nauczyłaś? – U mojego wujka.

Bei wem willst du das Wochenende verbringen? – bei meiner Tante.

U kogo chcesz spędzić weekend? – u mojej cioci.

• Mniejsze miasto leży przy większym

Hanau liegt bei Frankfurt. – Hanau leży przy Frankfurcie.

Potsdam liegt bei Berlin. – Poczdam leży przy Berlinie.

• Miejsce

Die Kirche steht beim Park. – Kościół stoi przy parku.

Bei der Straße – przy ulicy

Ein Konto bei der der Bank eröffnen – otworzyć konto w banku

• Odczasownikowe

Beim Essen – przy jedzeniu

Beim Segeln – podczas żeglowania

Beim Fernsehen – przy/podczas oglądaniu/a telewizji

• miejsce, firma

Ich arbeite bei … – Pracuję w … (nazwa firmy)

Bei der Arbeit – w pracy

Bei Rossman – w Rossmanie

Bei ebay/amazon kaufen – przez ebay/amazon kupować

Bei schönem/schlechtem Wetter – w ładną/złą pogodę

Alles beim Alten! – Wszystko po staremu!

Bist du bei Facebook? – Czy masz facebooka?

Gegenüber (naprzeciwko)

Ich wohne dem Bahnhof gegenüber. – Mieszkam naprzeciwko dworca.

Er wohnt der Post gegenüber. – On mieszka naprzeciwko poczty.

Gegenüber von der Bäckerei. – Naprzeciwko piekarni.

Ab (w znaczeniu czasowym – od – ale czynność dopiero się zacznie)

„Ab” używamy także, gdy wyruszamy z jakiegoś miejsca, lub jest tylko punktem na mapie (do Berlina jadę samochodem, ale OD Berlina pociągiem).

• miejsce

Ab Hannover fahre ich mit dem Zug. – Od Hannoveru jadę pociągiem.

Ab der Haltestelle müssen wir zu Fuß gehen. – Od przystanku musimy iść pieszo.

• Czas

Ab morgen habe ich Urlaub. – Od jutra mam urlop.

Ab sofort – od już/od teraz

• Od danej kwoty

Ab 10 Euro – od 10 Euro

Zajrzyj do sklepu i wybierz e-booka dla siebie!