Czasowniki rozdzielnie złożone

Dzisiaj czas na kolejny temat gramatyczny, a mianowicie czasowniki rozdzielnie złożone. Jak sama nazwa mówi, muszą one się jednocześnie rozdzielać, jak i składać. Brzmi bardzo skomplikowanie i średnio logicznie, ale wbrew pozorom, nie jest to trudny temat (chociaż ktoś mądry kiedyś powiedział, że nie ma rzeczy trudnych, są tylko takie które umiemy, i których nie umiemy ? ).

  • Weźmy za przykład czasownik: einkaufen (robić zakupy)

Przykładowe zdanie: Ich kaufe am Samstag ein.

Analiza: Czasownik podstawowy „kaufen” odmienił się przez osoby i stoi na 2 miejscu. Przedrostek „ein” został postawiony na końcu, przed kropką.

  • fernsehen (oglądać telewizję)

Przykładowe zdanie: Ich sehe am Abend fern.

Analiza: Tak samo jak w pierwszym przykładzie, oddzieliliśmy czasownik „sehen”, odmieniliśmy przez osoby i postawiliśmy na 2 miejscu, a przedrostek „fern” wylądował na końcu zdania, przed kropką.

Ok. Wszystko wydaje się w miarę logiczne, ale gdzie jest jakiś haczyk ?? Tak, tak, jest coś, co trzeba zapamiętać. Mianowicie: przedrostki zmieniają znaczenie podstawowego czasownika. Hmm, co to znaczy ? Zobaczcie poniższy przykład:

  • sich anziehen (ubierać się)
  • -> Ich ziehe mich an.
  • sich umziehen (przebierać się)
  • -> Ich ziehe mich um.
  • sich ausziehen (rozbierać się)
  • -> Ich ziehe mich aus.
  • einziehen (wprowadzać się)
  • -> Ich ziehe ein.
  • umziehen (przeprowadzać się)
  • -> Ich ziehe um.
  • ausziehen (wyprowadzać się)
  • -> Ich ziehe aus.

Już widzimy, że z jednym czasownikiem „ziehen” mamy 6 różnych złożeń. Zmieniło się całkowicie znaczenie wyrazu. A co właściwie znaczy „ziehen” ?? -> ciągnąć, wyciągać, dobywać, wychowywać.

Kiedyś usłyszałam od jednego z uczniów „I co, jak nie dam przedrostka, to co, Niemiec mnie nie zrozumie ??” Moja odpowiedź brzmi: Przy takich złożeniach jakie posiada czasownik „ziehen” ma prawo nie zrozumieć. Jest duża różnica, czy ktoś się wprowadza, czy wyprowadza. A jak mama w przedszkolu zamiast powiedzieć: ubieram dziecko, powie : ciągnę dziecko ?? Zaraz się pojawia pytanie: ale dokąd ? Sami widzicie, że różnica jednak się pojawia ? Oczywiście, mając na myśli takie czasowniki jak:

  • einkaufen – robić zakupy
  • kaufen – kupować

każdy jest w stanie się domyślić, co ktoś miał na myśli, pamiętajcie jednak, że są takie złożenia, że nie zawsze się da domyślić, pomimo, że ktoś bardzo się stara ?

Jak się nauczyć tych czasowników ?

Nie popadajmy w paranoję, to jest pierwsza zasada. Często jak wprowadzam ten temat na lekcji to słyszę: o matko, jak ja się tego nauczę. Jak to jak ? Całkowicie normalnie ! ? Zasada jest taka: uczymy się tych czasowników POWOLI. Czyli w takim tempie, w jakim pojawiają nam się na lekcji. Nie uczymy się 1000 słów rozdzielnie złożonych na raz, ponieważ nam się wszystko pomiesza. Uczymy ich się stopniowo, traktujmy je jak każde nowe słówko. Nie kombinujmy na różne sposoby.

Czasami z kombinacji wychodzą dość zabawne sytuacje, np.

  • przykład dotyczy się akurat czasownika nierozdzielnie złożonego, ale sami zobaczcie, co może nam wyniknąć:
  • untersuchen

Próbując przetłumaczyć czasownik „po chłopsku” wygląda to tak:

– unter – pod

– suchen – szukać

Zbierając wszystko razem – szukać pod (Podsłyszana analiza od jednego z uczniów ? )

A co rzeczywiście znaczy ten czasownik ? BADAĆ ! (die Untersuchung – badanie)

Dlatego setki razy powtarzam na lekcjach- czasami lepiej się po prostu nauczyć czasownika, niż stosować różne kombinacje, które nie zawsze są słuszne.

Dlatego podsumowując, uczmy się czasowników rozdzielnie złożonych jak każdego jednego nowego wyrazu, wtedy unikniemy różnych (czasami zabawnych) sytuacji.

Czasowniki rozdzielnie złożone występują m.in. w połączeniu z takimi przedrostkami jak:

Szyki w zdaniu z czasownikiem rozdzielnie złożonym:

  • w zdaniach oznajmujących i pytających w czasie teraźniejszym oraz w czasie przeszłym Imperfekt, oraz w trybie rozkazującym czasownik rozdziela się od przedrostka:

– Ich stehe um 7 Uhr auf.

– Stehst du um 7 Uhr auf ?

– Du stand(e)st um 7 Uhr auf. (Imperfekt)

– Steh um 7 Uhr auf !

  • w zdaniach z czasownikiem modalnym czasownik rozdzielnie złożony się NIE rozdziela (dlatego też super jest nauczyć się czasowników modalnych, żeby można było czasami „ominąć” dzisiejszy temat gramatyczny)

– Ich muss morgen um 7 Uhr aufstehen.

– Ich möchte dich am Abend anrufen.

– Musst du so oft fernsehen ?

Życzę miłej nauki,

Patrycja 🙂

Dodaj komentarz